انواع شیلنگها برای استفاده های مختلف
شیلنگهای باغ برای انتقال آب طراحی شده اند. حتی در رده شیلنگهای باغ، انتخاب های بسیاری از نظر مواد، اندازه، طول و نوع اتصال وجود دارد.
مواد مورد استفاده در شیلنگها
از نظر نوع مواد، اساسا دو نوع شیلنگ وجود دارد:
-
شیلنگ های وینیل (Vinyl) (ماده ی پلاستیکی ساخته شده از رزین پلیمری) : شیلنگ های وینیل به خاطر وزن سبک شان، استفادهی بسیار آسان و تنوع بالای آنها محبوب ترین نوع شیلنگ برای خانه داران به شمار میرود.
-
شیلنگ های لاستیکی : شیلنگهای لاستیکی سنگینتر هستند، و اغلب مورد توجه پیمانکاران و افراد حرفه ای است. این شیلنگها برای کارهای سسنگین و طولانی مدت استفاده میشود. (همچنین برخی از شیلنگها بصورت ترکیبی از دو ماده ساخته میشوند که معمولا با عنوان شیلنگ “لاستیک- وینیل” شناخته میشوند.)
ویژگی های شیلنگ
برای استفاده ی خانگی، چند مورد وجود دارد که باید در انتخاب شیلنگ مد نظر داشت :
طول شیلنگ : به طور کلی، با استفاده از شیلنگ ۵۰ فوتی به تمام اهداف و منظورهای خانگی از جمله برای رسیدن به جلوی در خانه برای شستن ماشین و یا آبیاری سبزیهای باغچهی کنار منازل و یا حیاط منازل میتوان رسید. شیلنگ هایی با طول بیشتر مانند ۷۵ و ۱۰۰ فوتی برای استفاده در مناطق دور از دسترس دیگر مانند پشت حیاط منازل یا نقاط دورتر از شیر آب مناسب هستند.
قطر شیلنگ : همانطور که رایج ترین قطر شیلنگ برای استفاده در کاربری خانگی قطر ۱٫۶ سانتی متر است، پیمانکاران و شاغلین حرفهای از شیلنگهایی با قطر ۱٫۹ اینچی استفاده میکنند که می تواند حجم بیشتری از آب در طول زمان منتقل کند است اما برای استفاده کمی بزرگتر و سنگینتر هستند.
اتصالات : بیشترین شیلنگ هایی که به بازار میآیند اتصالات مربوط به خود را به همراه دارند. آنها دارای یک “مادگی” در انتهای خود هستندکه شیلنگ را به شیر آب وصل میکنند. آنها در انتهای دیگر خود دارای یک “نری” هستند که میتوانند به اتصالات وسایل مختلف مثل سمپاشها وصل شوند. اتصالات میتوانند هم از فلز یا برنج ساخته شوند. اتصالات فلزی یا برنجی می توانند بسته به مورد استفاده دراندازههای کوچک تا بزرگ و با ضخامتهای مختلف ساخته شوند. در حالی که گسترهی وسیعی از گزینهها برای انتخاب اتصالات وجود دارد اما این اتصالات معمولا به همه شیرهای آب و اتصالات شیار دار انتهایی شیلنگها منطبق میشوند.
شیلنگ های تخصصی
تعدادی شیلنگ تخصصی برای استفادههای خاص وجود دارد از جمله:
یک شیلنگ “جذب کننده” انتخاب بسیار خوبی برای آب و هوای گرمتر است که میتواند رطوبت مداوم برای گیاهان و گلها در فضای باز فراهم کند. این شیلنگها که معمولا از لاستیکهای متخلخل ساخته میشوند اجازه می دهند آب به آرامی از شیلنگ “ تراوش” کند. این شیلنگها در گسترهی وسیعی از اندازهها از ۱۰ فوت تا ۲۵ فوت و یا حتی بلندتر به بازار میآیند که می توانند در امتداد منطقهای نزدیک به ریشه گیاهان ، کشیده شوند تا یک جریان پیوسته و آرام از آب را به آنها برسانند.
شیلنگ آبپاش : این شیلنگها اغلب تخت هستند و در یک انتهای آن روزنههای سوزنی قرار دارد. آنها را میتوان بر روی چمنها و مناطق مورد نظر گسترانید تا دوشی از آب ارائه دهند.
شیلنگ آب داغ : از شیلنگ ها همیشه باید برای انتقال آب هایی با دماهای محیط استفاده کرد، و برای آب داغ باید تنها از شیلنگ های ویژه ای که بدین منظور طراحی شده اند، استفاده کرد.
از آنجا که اکثر خانه ها دارای شیرهای آب چندتایی در بیرون خانه، و گاهی اوقات در گاراژها هستند، داشتن بیش از یک شیلنگ موجب آسایش و راحتی است ! شیلنگ ها را می توان در آویز شیلنگ و یا برای نظم بیشتر در یک قرقره شیلنگ قرار داد. یک قرقره می تواند شیلنگ را هنگامی که از آن استفاده نمی شود بصورتی که دیده نشود، محافظت کند. استفاده از قرقرهی شیلنگ به ویژه برای شیلنگ هایی با طول بلندتر (بیشتر از ۵۰ فوت) مناسب است و حلقه کردن و جمع کردن آنها را راحتتر میکند.
در پایان فصل، شیلنگ را باید کاملا از آب تخلیه، و بطور منظم حلقه کرد تا طول عمر آن افزایش یابد.
شيلنگ های هیدرولیکی
شیلنگ های هیدرولیکی از تعدادی لایه لاستیکی و ترموپلاستیکی تشکیل شده است کخ توسط پوشش سیمی با نوار بافته شده تقویت شده است.
در فشار های پاسسن از شیلنگ های دو لایه با پوشش سیمی استفاده میشود.
ولی در فشار های بالا از شیلنگ های با شبکه کارپیچ که رد این شیلنگ ها به جای شبکه سیمی از چهار تا شش لایه مارپیچی سیم های مقاوت بالا استفاده شده است.
فشار کاری شیلنگ های هیدرولیکی :
با توجه به معیارهای ایمنب طوری طراحی می شوند که فشار ترکیدگی انها بیش از سه برابر فشار کاری باشد. البته فشار واقعی ترکیدگی بالاتر از این مقدار است.
نصب شیلنگ ها
اگر چه مونتاژ شیلنگ ها امر ساده ای تلقی میشود ولی برای انجام باید دقت و خلاقیت داشت.
* هنگام نصب از ایجاد خم تیز و پیچش شیلنگ پرهیز کنید.
* شیلنگ ها باید به گونه ای نصب شوند که به یکدیگر با سایر قطعات فلزی تماس نداشته باشند.
* نوع صحیح اتصال زا انتخاب کنید.
ناتوانایی های شیلنگ
ناتوانی شیلنگ امر دور از انتظاری نیست ، شیلنگ ها معمولا دارای کد سازنده و تاریخ شازنده و تاریخ ساخت اند. عمر شیلنگ به شرایط محیط کار و طرز استفاده از آن بستگی دارد و نمزتوان آم را به طور دقیق پیش بینی کرد.
ناتوانی مکرر شیلنگ در نقطه خاصی از مدار نمایانگر وجود اشتباه در انتخاب نوع شیلنگ با نحوه مونتاز ان است.
به طور خلاصه برای شیلنگ ها و اتصالات باید به موارد زیر توجه کنیم:
* باید با سیال کاری سازگار باشد.
* باید توانایی تحمل نوسانا فشار مدار و موج ضربه ای ناشی از این نوسانات را داشته باشد.
* باید در مقابل تغییز دمای کاری سیال و محیط مقاوم باشد.
* در انتخاب ابعاد شیلنگها و اتصالات باید دقت کرد که افت فشار به حداقل برسد و جلوی خسارت ناشی از اغتشاش زیاد و گرمای ایجاد شده گرفته شود.
*باید دقت کرد که اتصالات سر شیلنگ ها با توجه به شیلنگ انخاب شود. هنگام نصب اتصالات باید نکات مونتاژ را رعایت کرده و در صورت لزوم با توجه به توصیه سازنده از ابزار ویژه استفاده کرد.
* شیلنگ ها باید طوری نصب شوند که از ایجاد خم تیز ، پیچش ، اتعاش ، مسطح شدن ، سایش و کش آمدن در آنها جلوگیری شود. لازم به یادآوری است که طول شیلنگ ها در اثر اعمال فشار به طور تقریبی ۴% کاهش می یابد.
* شرایط محیطی مانند نور فراینفش ، ازن ، مواد شیمیایی ، آب نمک ، حلالها ، مایعات خورنده و آلودگی هوا بر عمر کاری شیلنگ موثرند.
*در برخی از کاربرد های خاص ، بدنه ی شیلنگ باید رسانای الکتریسیته باشد تا الکتریسیته ساکن ناشی از حرکت پاره ای از سیالها در شیلنگ تخلیه شود.
شیلنگ ها بر اساس نوع بافتشان به ۳ دسته تقسیم مس کنند :
* شیلنگ فشار ضعیف ، تا فشار ۳۰ بار
* شیلنگ فشار قوی ، تا فشار ۲۰۰ بار
* شیلنگ فشار بسیار قوی ، تا ۱۳۰۰ بار
خزابی های شیلنگ و لوله :
*بروز ترک فصلی در لوله و ایجاد نوسانات
* انتخاب غلط لوله و شیلنگ (مقار عبور دبی – تحمل فشار)
* پیچ و خم زیاد در لوله و شیلنگ (افت فشار)
* استفاده از اتصالات ریاد و نا مناسب در لوله و شیلنگ
*کشش و پیچیدگی در شیلنگ ها
اتصالات سر شیلنگ ها :
برای اتصال سر شیلنگ به مدار و لوله های صلب و اتصالات متفاوتی استفاده می شود ، این اتصالات به دو دسته عمده اتصالات قالب و اتصالات قابل استفاده مجدد تقسیم می شوند ف در اتصالات قالب برای انجام اتصال از دستگاه قالب هیدرولیکی یا مکانیکی استفاده می شود در حای که برای انجام اتصالات نوع دوم باید از ابزار های ساده استفاده کرد.
شيلنگهاي هيدروليك
-
طراحي خطوط تحت فشار روغن
محاسبه، طراحي و انتخاب انواع شيلنگ براي سيستمهاي هيدروليك، نياز به دانش و تجربه کافی دارد. در صورتي كه شما به عنوان يك مهندس مكانيك نياز به طراحي اين خطوط داريد،بهتر است که اين کار را به كارشناسان صنعت هيدروليك بسپاريد.
اما اگر با اين حال علاقهمند به طراحي و انتخاب انواع شيلنگ هيدروليك هستيد، لازم است چند مرجع كاربردي را در اين ارتباط مطالعه فرمائید.
توصيهی همه سازندگان شيلنگ اين است كه بدون اطلاعات و تجربه كافي هرگز اقدام به انتخاب شيلنگ، لوله و اتصالات هيدروليك نكنيد.
اطلاعاتی که لازم است درباره شيلنگهاي هيدروليك بدانیم
-
شيلنگها معمولاً در دو گروه فشار بالا و فشار پايين مورد استفاده قرار ميگيرند. شيلنگهاي فشار پايين به صورت شيلنگ لاستيكي شفاف فنري بين مخزن و پمپ در خط مكش نصب ميگردند تا علاوه بر انتقال روغن، پمپ امكان لرزش آزاد داشته باشد. در صورت استفاده از لوله در اين موقعيت حتماً بايد در مسير لوله از لرزهگير استفاده شود.
-
براي انتقال روغن برگشتي از پورت نشتي شيرها و هيدروموتورها نيز ميتوان از شيلنگهاي پلاستيكي فشار پايين استفاده نمود.
شيلنگهاي هيدروليك
-
شيلنگهاي فشار بالا كه نسبت به تيوبها داراي انعطاف بسيار بيشتري ميباشند، بين قطعات ثابت و متحرك مورد استفاده قرار ميگيرند. اين اجزا بيشتر در مواردي به كار ميروند كه نتوان از لولههاي صلب و تيوبها استفاده نمود. يكي از ويژگيهاي مهم شيلنگها ميرا نمودن لرزش سيستم و صدا میباشد.
-
شيلنگها معمولاً از چندين لايه مختلف تشكيل ميشوند.
لايه اول يك تيوب لاستيكي از جنس لاستيك مصنوعي، تفلون يا پلياستر ميباشد.
لایه دوم، لايه مياني میباشد که وظيفه تحمل فشار را دارد و معمولاً از شبكه سيمي بافته شده از رشتههاي فولادي ساخته شده است و با توجه به فشاري كه بايد توسط شيلنگ تحمل شود ممكن است ازچند لايه مختلف تشكيل شود.
لايه سوم كه بالاترين لايه است از لاستيك مقاوم به سايش مانند پلي استر ساخته ميشود. اين لايه از شيلنگ نيز ممكن است جهت حفاظت در برابر آسيبهاي مكانيكي به صورت چند لايه ساخته شود كه از يك لايه تا ۶ لايه ميباشد.
لايههاي مختلف شيلنگ هيدروليك
ارتباط اجزاي مختلف توسط شيلنگهاي هيدروليك
مشخصات اصلي شيلنگها:
-
شيلنگ هيدروليك
-
حداكثر فشار كاري مجاز: معمولاً اين فشار با در نظر گرفتن فشارهاي استاتيك و ديناميك توسط سازنده مشخص ميگردد. فشار كاري استاتيك توسط يك ضريب اطمينان ۱:۴ تعيين ميگردد، يعني حداكثر فشار كاري ۴/۱ فشار انفجار شيلنگ، مجاز ميباشد.
-
فشار انفجار: اين فشار معمولاً با اعمال تست مشخص میشود. شيلنگ در مقادير زير فشار تعیین شده، نشتي نخواهد داشت و منفجر نميشود.
-
فشار تست: شيلنگ را براي مدت ۳۰ يا ۶۰ ثانيه تحت فشاري معادل دو برابر فشار كاري مجاز آن قرار ميدهند تا استقامت شیلنگ را مورد سنجش قرار دهند.
-
افزايش طول: در تمام شيلنگها با افزايش فشار، افزايش طول مشاهده ميشود. ميزان اين تغيير طول متناسب با طرح لايههاي بافته شده داخلي آنها ميباشد.
-
شعاع خم: براي حفظ ايمني كاركرد شيلنگ، نبايد میزان خم آن از حد معيني بيشتر شود.
-
دماي كاري: دماي كاري بالا به صورت چشمگیری از عمر شيلنگ ميكاهد.
اتصال پرسي سرشيلنگ
اتصالات سرشيلنگ به دو صورت رزوه داخلي و رزوه خارجي به اتصالات بعدي يا پورتهاي سيستم متصل ميگردند.
انواع اتصالات سرشيلنگ
-
سايز شيلنگهاي هيدروليك
در شيلنگهاي دو لايه قطر داخلي با قطر خارجي تيوب هم سايز ميباشد و مقدار عددي آن دقيقاً معادل عدد ارائه شده به اينچ ميباشد. براي مثال قطر داخلي شيلنگ ۲/۱ اينچ دقيقاً برابر ۵/۰ اينچ معادل ۷/۱۲ ميباشد. قطر خارجي تيوب ۲/۱ اينچ نيز برابر همين مقدار ميباشد.
مقايسه شيلنگ و تيوب
در جدول زير سايزهای قطر داخلي شيلنگهاي متداول در صنعت ارائه شده است:
-
نحوه نصب شيلنگها